Wat is eigen vermogen en hoe bereken je het?

Wat is eigen vermogen?

Het eigen vermogen is wat overblijft als je alle schulden aftrekt van de bezittingen van je bedrijf.  Dit bedrag noem je ook wel het nettovermogen. Het geeft aan hoe gezond de onderneming financieel is, en is daarom een belangrijke factor in het nemen van beslissingen omtrent investeringen of financieringen. De formule van het eigen vermogen is als volgt:

Activa (Bezittingen) - Passiva (Schulden) = Eigen Vermogen

Je vindt deze getallen op de balans.

Waar staat eigen vermogen op de balans?

Je vindt het eigen vermogen op de creditzijde van de balans. Een balans bestaat altijd uit een debet- en creditzijde. Debet staat voor bezittingen, credit staat voor schulden. De reden dat het eigen vermogen onder de creditzijde (schulden) staat, is omdat dit gezien wordt als een “schuld aan jezelf” als ondernemer. 

Positief vs. negatief eigen vermogen

Het eigen vermogen kan zowel positief als negatief zijn. Het is positief op het moment dat de activa (bezittingen) een hoger bedrag waard zijn dan de passiva (schulden). Een positief eigen vermogen zorgt er dan voor dat de balans in evenwicht is. Tegenovergesteld kan het ook zo zijn dat de schulden hoger zijn dan de bezittingen. In dat geval is het eigen vermogen negatief, en heb jij als ondernemer dus “een schuld aan het bedrijf”.

Wat valt er onder eigen vermogen?

Er zijn meerdere onderdelen die onder het eigen vermogen vallen. Samen vormen deze het financiële fundament van je onderneming. De belangrijkste onderdelen zijn:

• Startkapitaal: of te wel de inbreng van de ondernemer. Dit is het bedrag dat je zelf investeert bij de oprichting van je bedrijf. 
• Ingehouden winst of verlies: dit is winst die in voorgaande jaren niet is uitgekeerd, maar binnen het bedrijf gebleven is, of verliezen uit voorgaande jaren die nog niet gecompenseerd zijn.
• Stille reserves: hieronder vallen bedragen die meer waard zijn dan waarvoor ze op de balans geboekt staan. Denk aan vastgoed dat in feite meer waard is dan de balanswaarde. 
• Herwaarderingen: bezittingen kunnen opnieuw gewaardeerd worden. Denk aan een stijging van de marktwaarde van een bedrijfspand, wat je verwerkt in de administratie.

Hoe bereken je het eigen vermogen? (met voorbeeld)

Je berekent het eigen vermogen door de schulden (passiva) af te trekken van de bezittingen (activa). Op de balans hieronder zien we een voorbeeld:

Zoals je ziet op de balans zijn de activa samen €151.000 waard. De passiva zijn €51.000 waard. Het enige missende bedrag is dan nog het eigen vermogen, dit berekenen we zo:

‍

Activa - Passiva = Eigen Vermogen

€151.000 - €51.000 = €100.000

‍

De waarde van het eigen vermogen verandert constant, gebaseerd op de financiële prestaties van je onderneming. Meer winst betekent een hoger eigen vermogen, meer verlies het tegenovergestelde. Ook opnames en stortingen zorgen voor verandering. 

Het verschil tussen eigen vermogen en vreemd vermogen

Om een financieel gezonde onderneming te runnen is het belangrijk dat je het verschil tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen goed begrijpt.

• Het eigen vermogen is geld afkomstig van jou als ondernemer zelf. Denk aan startkapitaal, ingehouden winst of andere typen vermogen.
• Het vreemd vermogen bestaat uit bedragen die je nog moet terugbetalen aan bijvoorbeeld de bank, leveranciers, of de Belastingdienst. Hieronder vallen dus alle leningen en openstaande rekeningen. 

Waarom is het onderscheid zo belangrijk?

De verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen zegt veel over de financiële gezondheid van je business. Als je een hoger eigen vermogen hebt, betekent dat doorgaans financiële stabiliteit, wat het makkelijker maakt om leningen en investeringen binnen te halen.

Belasting en eigen vermogen

De manier waarop je belasting betaalt over het eigen vermogen is afhankelijk van welke rechtsvorm je onderneming heeft. Over het algemeen betaal je geen belasting over eigen vermogen zelf, maar wel over de winst die eruit voortkomt.

Eenmanszaak (ZZP) en VOF

Als jouw onderneming staat geregistreerd als Eenmanszaak of VOF, betaal je geen belasting over het eigen vermogen zelf. De Belastingdienst kijkt alleen naar de winst die je uit je business haalt. Daarover betaal je inkomstenbelasting. De hoogte van het eigen vermogen maakt hierbij niet uit. 

Besloten Vennootschap (BV)

De belastingen binnen een BV werken net een beetje anders. Over de winst van een BV betaalt men vennootschapsbelasting. Vervolgens kan de onderneming overgebleven winst uitkeren aan aandeelhouders, dit noem je dividend. De ontvanger van dividend betaalt daar dividendbelasting over. Het eigen vermogen bepaalt hoeveel dividend je kunt uitkeren, waardoor dit hier indirect wel een rol speelt. 

Als privé vermogen (box 3)

Als je privé en zakelijk per ongeluk niet goed van elkaar scheidt, kan het zijn dat je eigen vermogen meetelt in box 3 van de inkomstenbelasting. Je betaalt in dat geval belasting over het eigen vermogen alsof het privé vermogen is, en dat kan je duur komen te staan. 

Je betaalt dus geen directe belasting over het eigen vermogen zelf, maar eventueel indirect via winst of vermogen in box 3.

Hoe versterk je je eigen vermogen?

Er zijn verschillende manieren om je eigen vermogen te verhogen, waardoor je bedrijf financieel gezonder wordt.

1. Winst in het bedrijf laten

Door de volledige winst niet uit te keren, maar binnen je onderneming te houden, verhoog je direct het eigen vermogen. Deze actie noemt men ook wel winstinhouding.

2. Minder privé opnemen

Het opnemen van vermogen vanuit je onderneming verlaagt het eigen vermogen. Door zuinig te zijn met het aantal privé opnames, zorg je er dus voor dat het eigen vermogen kan blijven groeien.

3. Slim investeren

Efficiënt omgaan met activa (bezittingen) binnen je bedrijf kan ook bijdragen aan een sterker eigen vermogen. Hierbij kun je denken aan:

• Het sneller innen van openstaande verkoopfacturen (debiteuren);
• Overmatige voorraad beperken;
• Investeren in productiviteit in plaats van luxe.

4. Subsidies of investeerders aantrekken (voor BV’s)

Als je een BV runt kun je het eigen vermogen verhogen door nieuwe aandelen uit te geven aan investeerders. Bovendien kun je gebruik maken van subsidies vanuit de overheid. Deze acties leveren extra kapitaal op zonder dat je schulden maakt, waardoor je eigen vermogen stijgt.

Samenvatting

Na het lezen van dit hoofdstuk weet je precies hoe eigen vermogen werkt, je begrijpt:

• de definitie van eigen vermogen;
• hoe eigen vermogen werkt op de balans;
• wat er onder eigen vermogen valt;
• wat het verschil is tussen eigen- en vreemd vermogen;
• hoe je omgaat met belastingen omtrent eigen vermogen;
• hoe je het eigen vermogen van je onderneming versterkt.